Onze ideeën
Nest met gedachten over experience design
Don’t create a digital plastic soup
Conferentieverslag Design en ethics (Amsterdam)
De Digital Design Ethics conferentie (26 november 2018) is georganiseerd door de CMD-opleiding van de Hogeschool van Amsterdam. Vanuit het EYE filmmuseum worden we een dag lang bewust gemaakt van onze verantwoordelijkheid als ontwerpers en aan het denken gezet over ethische vraagstukken waar we mee te maken hebben in ons werk.
De dag begint met een introductie van Harry Zengerink, directeur van de opleiding Communicatie en Multimedia Design, waarin hij uitlegt waarom het zo belangrijk is ethiek onderdeel te laten uitmaken van het ontwerpproces. Hij deelt zijn visie betere partners van de mensheid te worden door techniek te gebruiken om de kwaliteit van leven te verbeteren.
“The right amount of technology is the minimum to solve the problem”
Vervolgens deelt Amber Case (@caseorganic) haar visie op Calm Technology. Een populair beeld van de toekomst is dat alle apparaten ‘smart’ zullen worden en overal een chip in zit. Dit klinkt leuk, maar, zo beredeneert Case, dit zou ook anders kunnen uitpakken. Stel dat al die apparaten niet met elkaar kunnen communiceren, ze doorlopend geüpdatet moeten worden, niet meer ondersteund worden als de start-up failliet gaat of de servers eruit liggen en je huisdier opeens niet meer automatisch te eten krijgt. Dan is je mooie ‘smart’ apparaat opeens een stuk minder leuk geworden. Case is van mening dat we tijdens de designfase veel meer rekening moeten houden met wat er allemaal mis zou kunnen gaan, en dat we áltijd een back-up moeten hebben: een mens van vlees en bloed.
“Design for attention, not technology”, aldus Case. Tijd en aandacht zijn tegenwoordig onze meest schaarse bronnen en die zouden niet misbruikt moeten worden door technologie. Daarom pleit Case voor ‘Calm Technology’: technologie die mensen in staat stelt hun doelen te bereiken met een minimale hoeveelheid mentale inspanning. Mark Weiser zei het ook al in 1993: “Focus on the task, not the tool”.
“Saying no and asking why are design skills”
Mike Monteiro (niet meer op persoonlijke titel op Twitter) doet voornamelijk een beroep op onze verantwoordelijkheid. Als ontwerper ben je meer dan slechts een paar handen in dienst van een corporate. Designers zijn probleemoplossers en verantwoordelijk voor hetgeen ze de wereld in brengen. Om ons op weg te helpen schreef hij een ‘Designer’s Code of Ethics‘.
Monteiro ziet dat grote techbedrijven, zoals Facebook en Twitter, voornamelijk door witte mannen worden bestierd. Met als gevolg dat hun platformen bijvoorbeeld geen ingebouwd mechanisme hebben om te gaan met intimidatie. Omdat de makers – uit het eenzijdige team – daar zelf nooit mee te maken hebben gehad, is het nooit in ze opgekomen daar iets voor te bedenken. Daarom is een van Monteiro’s regels: zorg dat je team op je publiek lijkt, ontmoet je publiek en bekijk het vanuit verschillende gezichtspunten. “If you build a wall, make sure you’re okay to be on both sides“.
Toepassen en reflecteren
Tijdens workshops worden we uitgedaagd actief aan de slag te gaan. Larissa Klaassen laat zien hoe lastig het bijvoorbeeld is met een screenreader vliegtickets te boeken. Wij bedachten daarom oplossingen voor mensen met een visuele beperking. Duidelijk werd vooral dat er veel dingen zijn waar we tijdens het ontwerpen eigenlijk nooit over nadenken, maar voor veel mensen een groot probleem, irritatie of gemis kunnen zijn. Een voorbeeld is de intonatie van de stem van de screenreader. Uiteraard kan Larissa kiezen voor een mannen- of vrouwenstem, maar deze stem weet niet bij het voorlezen van de verjaardag van haar beste vriendin dat dit iets leuks en feestelijks is.
“We are collectively strong”
De dag wordt afgesloten door de auteur van Future Ethics Cennydd Bowles (@Cennydd), die ons eraan herinnert dat elk ontwerp onvoorziene consequenties met zich mee kan brengen. Je mag als ontwerper dan geen kwade bedoelingen hebben gehad. Het valt je zeker aan te rekenen als je nalatig bent geweest om hier onderzoek naar te doen. Cennydd geeft praktische tips design mee te nemen in het ontwerpproces. Zo zou je tijdens de beginfase van een project een breder scala aan stakeholders en persona’s mee kunnen nemen. Wat zouden bijvoorbeeld de buren van een AirBnB voor wensen hebben? Of denk aan een persona non grata: hoe zou een hacker je database misbruiken?
Een andere goede gelegenheid is tijdens design review sessies. Bekijk het werk van jezelf en collega’s ook met een ethische bril en bespreek samen verbeterpunten. Ook benoemt hij een ethische infrastructuur. Zorg dat je teams divers zijn (dit is ook een regel uit Monteiro’s code) en beloon werknemers niet alleen voor resultaten, maar ook voor ethisch verantwoord gedrag.
Over de auteurs
Annemarie Faber (/annemariefaber) is interaction designer. Ze heeft een achtergrond in informatiekunde en cognitieve psychologie. Annemarie vindt het leuk alles te leren van een complexe omgeving en met die informatie als basis ontwerpen te maken voor de beste gebruikservaring.
Marjolein Fennis (/marjoleinfennis) is interaction designer. Ze heeft een achtergrond in Communication & Multimedia Design. Ze is geïnteresseerd in allerlei vormen van ontwerp, virtual reality en de combinatie van online en offline ervaringen. In haar vrije tijd gaat ze graag op museum- en concertbezoek.
Barbara Werdmuller (@barbiew) is een content designer bij Informaat. Barbara heeft ca. 15 jaar ervaring met contentmanagement. Haar projectervaring bij Informaat varieert van webredactie en -advies, coördinatie en de begeleiding van contentmigraties, tot het opstellen van een informatiemodel of contentstrategie.